Inleiding van het Gwz2011

Het Grondwaterzakboekje is ontstaan uit aantekeningen die ik in de loop der jaren had verzameld: handige formules, grondeigenschappen, ontwerpparameters, enzovoorts. Collega's bleken regelmatig interesse in die aantekeningen te hebben. Ter afsluiting van mijn grondwaterloopbaan als ontwerper en adviseur heb ik de verzameling geordend en redelijk compleet gemaakt - voor zover dat mogelijk zou zijn - voor publicatie.

De bedoeling was en is een eenvoudig compendium op het gebied van grondwater in Nederland. Grondwaterhydrologen moeten er in de praktijk plezier van hebben als naslagwerk of geheugensteun. De nadruk ligt op informatie die in de praktijk van ontwerp of probleemoplossing direct bruikbaar is voor minstens een eerste aftasting. Een globaal inzicht is trouwens vaak het best haalbare: in grondwaterhydrologie moet je kunnen omgaan met onnauwkeurigheid, en geen pseudoprecisie nastreven. Het woord ‘globaal’ dat ik vaak in het boekje gebruik moet niet verward worden met het Engelse ‘global’: wereldomvattend. De dikke Van Dale stelt: ‘niet tot in bijzonderheden nauwkeurig berekend’ en precies zo heb ik het woord gebruikt. Het zakboekje is geen leerboek, maar bedoeld voor mensen die al in het vak zijn opgeleid. In het beknopte bestek kon bij lange na niet aan alle mitsen en maren aandacht worden besteed. De gebruiker moet de consequenties van het gebruik van de informatie zelf kunnen beoordelen.

In grote lijnen is het zakboekje verdeeld in hoofdstukken 1 t/m 14 over het gedrag van grondwater en hoofdstukken 15 t/m 21 over gebruik van grondwater. De verdeling van de informatie over de hoofdstukken zal niet altijd en voor iedereen evident zijn. De gebruiker zal even aan de indeling moeten wennen. Gebruikers zullen wellicht handige informatie missen en zelf willen toevoegen. Om die reden zijn achter alle hoofdstukken lege pagina's in het boekje opgenomen.

De informatie in het boekje is uit zeer vele bronnen afkomstig. In veel gevallen heb ik de bron niet meer kunnen achterhalen. Vaak heb ik bekende informatie in een (naar mijn mening) handiger vorm gepresenteerd of aangepast aan Nederlandse omstandigheden. Verwijzingen naar verdere handige informatie heb ik achter in het boekje opgenomen.

Ik hoop dat het grondwaterzakboekje zijn diensten zal bewijzen voor vele grondwaterhydrologen. Hoe het verder gaat zal afhangen van het succes van het boekje. Denkbaar is dat vervolgversies gewenst zijn, al dan niet in de vorm van een website. Met het oog daarop heeft het zin vanaf nu suggesties voor aanvullingen en verbeteringen te verzamelen. Daartoe heb ik het e-mail adres info@grondwaterzakboekje.nl geopend. Bijdragen van gebruikers zijn bijzonder welkom. Op de site www.grondwaterzakboekje.nl zal ik een lijst met errata bijhouden.

Een groot aantal mensen heeft mij geholpen met het zakboekje. Het plan voor het boekje had ik al langer, maar het enthousiasme van Marette Zwamborn heeft mij er toe gebracht serieus aan het werk te gaan. Gedurende de rit hebben 37 collega’s suggesties gedaan voor aanpassingen en aanvullingen en hebben teksten en figuren nagelopen en gecorrigeerd. Ik noem hen samen de ‘reviewers’: Jan van Bakel, Henk Barth, Kees van Beek, Wouter Beekman, Marjanne van den Berg-Dansen, Wennemar Cramer, Everhard van Essen, Frans van Geer, Koos Groen, Geerhard Hannink, Rudmer Jilderda, Willem Kerkhof, Klaas Kooistra, André Lokhorst, Kees Maas, Kees Meinardi, Theo Olsthoorn, Gualbert Oude Essink, Heiko Prak, Peter de Putter, Arjen Roelandse, Han Runhaar, Jan Siem Rus, Erik Simmelink, Giel Snijders, Rob Theuns, Ton Timmermans, Paul Torfs, Ariane Tuinenburg-Jansen, Gerard Uffink, Jos Verhoeven, Koos Verstraten, Co de Vries, Flip Witte, Willem Jan Zaadnoordijk, Michiel Zijp en Marette Zwamborn. Ik ben hen zeer dankbaar. Zonder hun inspirerende bijdrage zou het boekje niet van de grond zijn gekomen. In eerdere concepten van de inleiding werden sommige reviewers speciaal genoemd, maar dat heb ik moeten loslaten vanwege de indrukwekkende inzet van zeer velen van hen.
Vijf bedrijven hebben de uitgave van het Grondwaterzakboekje gesteund met een financiële bijdrage: Acacia Water, Aequator Groen & Ruimte, De Bakelse Stroom, KWA Bedrijfsadviseurs en Sterk Consulting.

Han Runhaar heeft een belangrijke bijdrage geleverd in de vorm van de nog niet eerder gepubliceerde tabel 19.5 met een beknopt overzicht van de natuurlijke vegetatie die per ecotooptype voor kan komen. Mijn zus Titia Pel dank ik voor het bekijken van de tekst op taal- en stijlfouten.

Bram Bot
Grondwaterhydroloog te Rotterdam
november 2011